b2-Stellung - geneza, umiejscowienie, nazewnictwo

wstecz

Po objęciu przez gen. płk Heinza Guderiana w lipcu 1944 stanowiska szefa Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych (Oberkommando des Heeres, w skrócie OKH) nastąpiła rewizja obowiązującej wówczas doktryny fortyfikacyjnej. Dotychczas obronę na wschodzie opierano głównie na budowanych doraźnie pozycjach przyfrontowych, uznając, że angażowanie znacznych sił przy wznoszeniu linii tyłowych istotnie osłabi potencjał obronny wojska i spowoduje naturalne parcie do wycofywania się z linii czołowych. Zmianę koncepcji obronnej wymusiło pasmo niemieckich niepowodzeń z 1944 roku. Ponowne otwarcie zachodniego frontu początkiem czerwca spowodowało konieczność wzmocnienia tego kierunku, a tym samym osłabienie zdolności defensywnych na wschodzie. W ramach niezwykle skutecznej operacji "Bagration", wojskom radzieckim na przełomie lipca i sierpnia udało się osiągnąć Wisłę. Linia frontu znacznie zbliżyła się do przedwojennych granic Rzeszy i stwarzała coraz większe niebezpieczeństwo dla Berlina. Obustronne zagrożenie uświadomiło niemieckim sztabowcom konieczność weryfikacji dotychczasowych zamierzeń obronnych.

Po tych doświadczeniach podjęto, karkołomną jak się wydaje, decyzję o fortyfikowaniu ogromnego, sięgającego na głębokość kilkuset kilometrów, obszaru ewentualnych przyszłych walk. Największe zagęszczenie linii nastąpiło na obszarze pomiędzy Morzem Bałtyckim a pasmem Karpat Zachodnich, choć słabsze pozycje wzniesiono także dalej na południe, aż po okolice Morza Adriatyckiego. Kolejne główne pasy i linie umocnień przebiegały zasadniczo w orientacji północ-południe z wieloma biegnącymi z reguły po osi wschód-zachód pozycjami ryglowymi (wyjątkiem jest np. Lisswartheriegel). Oprócz tego, oddzielnie lub w bezpośrednim połączeniu z resztą systemu umocnień wokół miast, większych dzielnic lub obiektów strategicznych tworzono inne formy fortyfikacji (o różnej wielkości i funkcji) - m.in. Festung, Verteidigungsbereich, Ortsstützpunkt. Pojedyncze pozycje wznoszone były także przez inne niż OKH organy wojskowe. W strukturę umocnień włączano także wybudowane wcześniej fortyfikacje - w Prusach Wschodnich i na zachodzie Polski...

Stosowane przez OKH oznaczenia były bardzo niejednolite - dla całych pasów zarezerwowano oznaczenia monoliterowe (b-Stellung, d-Stellung), a do wchodzących w ich skład poszczególnych pozycji, oddalonych od siebie średnio o kilkadziesiąt kilometrów, dodawano najczęściej indeks cyfrowy. W przypadku omawianej linii było to b2-Stellung...

Ze względu na duże rozbieżności w materiałach źródłowych, umiejscowienie początkowego punktu linii b2 nie jest jednoznaczne. Wiele wskazuje jednak na to, że miejsce od którego należy liczyć jej przebieg znajduje się prawdopodobnie w bezpośrednich okolicach Sycowa (obecne woj. dolnośląskie)...

Opisywana, południowa część linii b2 - będąca przedmiotem tego opracowania - ciągnie się od Imielina, opierając się na Przemszy i Wiśle przechodzi przez Kotlinę Oświęcimską i kieruje w stronę Bielska-Białej. Osłaniając miasto od wschodu, "przecina" wzniesienia Beskidu Małego i biegnie w stronę Żywca. Przechodząc z jego zachodniej strony, a następnie opierając obronę na rzece Sole, ciągnie się podstoczami Beskidu Śląskiego, m.in. przez Węgierską Górkę. W okolicach Milówki linia jeszcze bardziej skręca na południowy zachód i poprzez górskie miejscowości i przysiółki Beskidu Śląskiego i Żywieckiego dociera tuż za granicę ze Słowacją w okolicy Zwardonia. Południowa część umocnień linii b2 ciągnie się na długości ok. 100 km...

czytaj więcej w książce




wstecz